SCADA SİSTEMİNİN GENEL YAPISI
GenelTanımlar
Kapsamlı ve entegre bir Veri Tabanlı Kontrol ve Gözetleme Sistemi (Supervisory Control and
Data Acquisition (SCADA) ) kontrol sistemi sayesinde, bir tesise veya işletmeye ait tüm
ekipmanların kontrolünden üretim planlamasına, çevre kontrol ünitelerinden yardımcı
işletmelere kadar tüm birimlerin otomatik kontrolü ve gözlenmesi sağlanabilir.
Bu tür sistemler “Katmanlaşan - Scalable” özelliklerinden dolayı, değişik işletmelerin tüm
kontrol ihtiyaçlarını kademeli olarak gerçekleştirilmelerine imkan verir.
Bu katmanlar ; a. Kaynak Yönetim Katmanı b. İşletme Kaynak Yönetim Katmanı c. Süreç
Denetim Katmanı d. İşletme Kontrol Katmanı
İşletme Kaynak Yönetim Katmanı
İşletmenin Üretimi için gerekli kaynakların planlandığı bu katman’ da üretim ve hizmet
politikalarını destekleyecek kararlar alınır ve uygulanır. Hizmet ve üretim yönetimi
departmanları ile diğer departmanlar arasındaki işbirliği gerçekleştirilir. Burada “İşletme
Kaynakları Planlaması” (Enterprice Resource Planning - ERP) yazılımları bu düzeydeki
yönetim fonksiyonlarını desteklemek amacıyla kullanılır. Entegre bir SCADA kontrol
sisteminin bu katmanında en alt katmandan gelen veriler değerlendirilerek işletmelerin
stratejileri geliştirilir, politikalar saptanır ve işletme ile ilgili önemli kararlar alınır.
İşletme Yönetim Katmanı
İşletmelerde veya tesislerde bulunan bölümler arası işbirliği bu düzeyde sağlanır. İşletme
yönetim katmanında bir önceki seviyede saptanmış stratejilere uygun kararlar oluşturulur ve
işler sırası ile yürütülür. Bu katman daha çok bir işletme müdürlüğü işlemini üstlenir.
Süreç Denetim Katmanı
Süreç Denetim Katmanında izleme ve veri toplama fonksiyonlarının gerçekleştirilmesiyle
tesisler ve makinalar arası eşzamanlılık sağlanması amaçlanır. Bu katman, genellikle merkezi
kontrol odası bünyesinde kontrol cihazları ve SCADA yazılımları içerir.
İşletme Kontrol Katmanı
İşletmelerin Fiziksel Kontrollerinin yapıldığı katman olarak tanımlanabilir. Burada, mekanik
ve elektronik aygıtlar arabirimlerle bağlanarak işletme fonksiyonlarını yürütürler. Denetim
komutları bu düzeyde tesisin çalışmasını sağlayan elektriksel işaretlere sinyallere ve makine
hareketlerine dönüşür, bu dönüşümler elektronik algılayıcılar aracılığıyla toplanır. Toplanan
veriler elektrik işaretlerine çevrilerek SCADA sistemine aktarılır. Tahrik motorları, vanalar,
lambalar, hız ölçü cihazları, yaklaşım dedektörleri, sıcaklık, kuvvet ve moment elektronik
algılayıcıları burada bulunur. SCADA sisteminden verilen komutlar, bu katmanda, elektrik
işaretlerine çevrilerek, gerçek dünyada istenen vanaların açılması, ısıtıcıların çalıştırılıp –
durdurulması gibi hareketlerin oluşması sağlanır.
4.1.1. Proses Kontrol
Girdilerin çıktılara dönüşümünü sağlayan işlemlerin bütünü olarak adlandırılan prosesin
üretim yönetimindeki rolü göz ardı edilemeyecek kadar fazladır. Günümüz ekonomik ve